Elma Yetiştiriciliği

Elma Nasıl Yetiştirilir?

Elma ılıman, özellikle soğuk ılıman iklim meyvesidir. Genellikle dünyada 30°-50° enlemlerde yetişmektedir. Türkiye’de Ege Bölgesi’nde 500 metre . Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin sıcak ve kurak yerlerindeki 800 metreden daha yukarı yerlerde yetişmektedir. Yüksek ışık yoğunluğu elmada çok iyi renk oluşumunu sağlar. Elma ağacı düşük sıcaklıkların olduğu sert kışlara dayanıklıdır. Kış dinlenmesi sırasında odun kısımları -35°C ile –40°C’ a, açmış çiçekler –2.2°C ile –2.3°C ve küçük meyveler ise –1.1°C ile –2.2°C’a dayanırlar

Elma kış dinlenmesine en fazla ihtiyaç duyan meyve türüdür. Yapılan denemelerde elmaların soğuklama ihtiyacını karşılayabilmesi için + 7.2°C’nin altında çeşitlere bağlı olarak 2322-3648 saat kalması gerekir. 0°C!nin altında ise 1081-2094 saat soğuklamaya ihtiyacı vardır. Yetersiz soğuklama sonucu çiçeklerin bir kısmı ölür, geriye kalan çiçeklerin açılması da normale göre hem daha geç, hem de düzensiz olur. Böylece geç açan çiçekler döllenme yetersizliği nedeni ile dökülür. Soğuklamasını giderememiş elma ağaçlarında yaprak gözleri sürmez ve ağaç çıplak kalır. Elma yüksek yaz sıcağından da hoşlanmaz. Sıcaklık 40°C’nin üzerine çıktığı zaman büyüme durur, daha yüksek sıcaklıklarda ise zararlanma görülmeye başlar.

Elma Ağacının Bakımı

Elma üretiminde yüksek bir verim alabilmek için yıllık bakımlarının çok iyi şekilde yapılması gerekir. Ağaçların bakımıyla ilgili toprağı işleme, sulama, gübreleme, seyreltme, budama söz konusudur.

Toprak işleme: Bu işlem ile ağaç köklerinin gelişmesi, topraktaki maddelerin bitki tarafından alımı ve mikroorganizma faaliyetlerinde hızlanma sağlanır. Özellikle sonbahar aylarında yapılan toprak işleme ile yabancı otlar temizlenir, bitki köklerinin havalandırılarak suda erimesi zayıf olan bitki besin maddelerinin ve kök bölgesinde oluşan karbondioksitin havaya karışması sağlanır, arklarının açılmasını kolaylaştıracak hazırlık yapılır. Toprak işleme de dikkat edilecek husus, elma ağacının kökleri yatay geliştiği için köklere zarar vermemek için toprakta derin sürüm yapılmaması gerekir.

Sulama: Bitkiler için gerekli olan suyun kök bölgesine verilmesi işlemidir. Bu şekilde su, ağaç kökünde depolanır. Sulama toprağın nemine ve yaprakların solma durumuna göre genellikle kurak geçen zamanlarda toprağın durumuna göre yapılmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken bitkinin ihtiyacı kadar su vermektir. Az su meyvenin gelişimini yavaşlatarak kalitesini düşürür. Fazla su ise toprakta tuzluluk oranını arttırır, meyvenin dayanma süresi kısalır.

Gübreleme: Elma ağaçları ürün verdikçe topraktaki besinler fakirleşir. Bu sebeple her yıl toprak analizi yapılarak doğru ve dengeli bir gübreleme ile verim artışı sağlanır ve ürün kalitesi artar.

Seyreltme: Elma ağaçları fazla meyve besleyemez. Üretimde kalitenin artması için fazla meyvelerin toplanması gerekir. Bu işlem için doğal meyve dökülmesi beklenir. Eğer ağaçta besleyebileceğinden fazla meyve kalırsa elle, makasla ya da kimyasal yollarla fazla meyveler temizlenir. Böylelikle ağacın sağlıklı ve düzenli ürün vermesi hedeflenir.

Budama: Işığın ağaçların iç kısımlarına girerek yapraklarda besin maddelerinin yapımını sağlamak, ürün gelişimini hızlandırmak, meyve kalitesini arttırmak ve uzun süre verim sağlamak, hastalık ve zararlılara karşı mücadele etmek, hasar işlemlerini kolaylaştırmak, ağaçlarda sağlam ve dengeli bir taç oluşturmak amacıyla dal kesimi, eğme ve bükme ile ağaçlarda budama yapılmalıdır. Kış dinlenmesi dönemi budama için uygun zamandır. Ancak kış dönemi şiddetli donlar sona ermeden budama yapılmamalıdır. Budamada dikim, şekil, ürün ve gençleştirme budamaları olmak üzere dört farklı işlem uygulanır.

Hasat: Elmanın zamanında hasat edilmesi çok önemlidir. Geç hasat edilen elma kepeklenirken, erken hasat edilenlerse çabuk buruşur. Elmanın hasat zamanı meyvenin sertliğine, kabuğunun rengine ve daldan kopma durumuna göre anlaşılır. Elma ince kabuklu, hassas bir meyve olduğu için ve en küçük darbe bile meyvenin dayanma gücünü azaltacağından hasat edilirken deneyimli kişilerce dikkatlice toplanmalıdır.

Yurdumuzda elmanın birçok çeşitleri yetişir, başlıcaları şunlardır:

Amasya Elması. — Misket elması da denir. İnce kabuklu, kokulu, iri cins sert bir elmadır. Rengi kırmızı, biçimi yuvarlaktır. Eylülde olgunlaşır, dayanıklıdır, kışa kolayca saklanır.

Ferik Elması. — Sulu, gevrek, dayanıklı bir elmadır. Biçimi uzunca, rengi sarımtırak pembedir. Eylülde olgunlaşır.

Malatya Elması. — Ağustosta olgunlaşır, yumuşaktır, çok dayanmaz.

Gelin Elması. — Daha çok Tokat’ ta yetişir. Yuvarlak, koyu pembedir. Eylül ortalarında olgunlaşır.

Kış Elması. — En çok Sinop dolaylarında yetişir. Dayanıklı, tatlı bir elmadır. Biçimi uzunca, rengi kırmızımtıraktır. Ekimde olgunlaşır.

Kırşehir Gök Elması. — Ufak, mayhoş bir elmadır, rengi morum-turaktır, temmuz sonlarına doğru olgunlaşır.

Gümüşane Elması. — İri, kırmızı bir elmadır. Sarımtırak pembedir, mayhoşçadır. Temmuz sonlarında olgunlaşır.

Ekşi Elma. — Sivas dolaylarında yetişen cinsi iri, koyu kırmızıdır; sö-
ğüt elması ise yeşil, sivridir, temmuzda olgunlaşır.

Tavşanbaşı Elması. — İri, sivri bir elmadır. Rengi sarı üzerine pembe beneklidir. Dayanıklıdır, kışa kolay saklanır.

Elma Nasıl Yetiştirilir?

Elma havası, toprağı nemli yerlerde iyi yetişir. Kökleri yatay olarak geliştiğinden, derin toprak istemez. Yalnız, toprak iyi su geçirmeli, ya kireçli-killi, ya da kumlu-killi olmalıdır. Dağ etekleri elmanın en sevdiği yerlerdir, yüksek yerlerden hoşlanmaz.

Elma ya daldırma, ya da çelikle yetiştirilen ağaçlara aşı yapılarak üretilir. Dalları sık olduğundan, iç kesiminin güneş alması için iyi bir budama ister. Bu arada, ağaca ters açılmış bir şemsiye biçimi verilir.

Elma ağacına birçok böcekler, kurtlar dadanır, vaktinde önü alınmazsa büyük zarar verir. Başlıcaları şunlardır:

Göz Kurdu. — Elmanın çiçeğine, tomurcuklarına giren bir tırtıldır, çiçekleri, tomurcuklan kurutur.

Sarı Odun Kurdu. — Körpe dallara dadanır, dalların içine doğru oluklar açar.

Ağ Tırtılı. — Dalların ucundaki yapraklara ağ örer, bu yüzden yapraklar kıvrılır, trıtıl sonra bunları yer.

Elma Kurdu. — Tırtılken çiçeğe girer, sonra meyvanın içinde kalır, çekirdekleri yer, meyvayı kurutur.